Hỏi - đáp pháp luật về lao động chưa thành niên

Câu 1: Thế nào là người lao động chưa thành niên?

          Theo quy định tại Khoản 1 Điều 143 Bộ luật Lao động năm 2019: Lao động chưa thành niên là người lao động chưa đủ 18 tuổi.

Câu 2: Việc giao kết hợp đồng lao động đối với người lao động chưa thành niên được thực hiện như nào?

Khoản 4 Điều 18 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định:

          - Người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi: Việc giao kết hợp đồng lao động do người lao động trực tiếp giao kết, ngoài ra cần có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người đó.

          - Người lao động chưa đủ 15 tuổi: Việc giao kết hợp đồng lao động do người lao động và người đại diện theo pháp luật của người đó trực tiếp giao kết.

Câu 3: Nguyên tắc sử dụng lao động chưa thành niên là gì?

          Điều 144 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định, việc sử dụng lao động chưa thành niên phải tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

          - Người lao động chỉ được làm công việc phù hợp với sức khỏe để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người lao động.

          - Người sử dụng lao động có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động về các mặt lao động, sức khỏe, học tập trong quá trình lao động.

          - Khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải có sự đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ;

          Người sử dụng lao động phải lập Sổ theo dõi tình hình sử dụng lao động chưa thành niên theo Mẫu số 06 kèm Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

          - Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để người lao động được học văn hóa, giáo dục nghề nghiệp, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Câu 4. Những công việc nào được tuyển dụng, sử dụng lao động chưa thành niên?

          * Các công việc được tuyển dụng, sử dụng người chưa đủ 13 tuổi:

          Khoản 6 Điều 3 Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12 tháng 11 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định: Người sử dụng lao động chỉ được tuyển dụng và sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm các công việc sau đây: công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi.

          Lưu ý: Việc tuyển dụng, sử dụng lao động dưới 13 tuổi phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội).

          * Các công việc được tuyển dụng và sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi:

          Danh mục công việc nhẹ người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm (Ban hành kèm theo Thông tư số 09/2020/TT-BLĐTBXH ngày 12 tháng 11 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội), bao gồm:

          - Biểu diễn nghệ thuật.

          - Vận động viên thể thao.

          - Lập trình phần mềm.

          - Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…).

          - Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

          - Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

          - Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

          - Nuôi tằm.

          - Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

          - Chăn thả gia súc tại nông trại.

          - Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

          - Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

          * Các công việc được tuyển dụng và sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi:

          Người sử dụng lao động có thể tuyển dụng, sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi tham gia lao động trừ các công việc hoặc các nơi cấm sử dụng lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi quy định tại Điều 147 Bộ luật Lao động năm 2019

Câu 5: Những công việc nào cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi?

          Khoản 1 Điều 147 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định những công việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi bao gồm:

          - Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;

          - Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;

          - Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

          - Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;

          - Phá dỡ các công trình xây dựng;

          - Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

          - Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;

          - Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

Câu 6: Những nơi làm việc nào cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi?

          Khoản 2 Điều 147 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định những nơi làm việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi bao gồm:

          - Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;

          - Công trường xây dựng;

          - Cơ sở giết mổ gia súc;

          - Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;

          - Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

Câu 7: Thời giờ làm việc đối với người lao động chưa thành niên được quy định như thế nào?

          Điều 146 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định thời giờ làm việc đối với người lao động chưa thành niên như sau:

          - Thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi không được quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần; không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

          - Thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

Câu 8: Việc xử phạt đối với người sử dụng lao động có hành vi vi phạm quy định về lao động chưa thành niên được pháp luật quy định như thế nào?

          Theo quy định tại Điều 29 Nghị định số 12/2022/ NĐ-CP ngày 17 tháng 01 năm 2022 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng thì hành vi vi phạm quy định về lao động chưa thành niên được quy định như sau: